ORP Orzeł. Dzieje okrętu oraz skrót dokonań jego następców. Część III.
Wody oceanu są inne niż na Bałtyku. Horyzont wydaje się być blisko, pozornie w zasięgu ręki. Tuż nad głową w niepowstrzymanym pędzie toczą się ciężkie, stalowe chmury. Na pomoście stoją: oficer wachtowy, sygnalista, sternik. Wszyscy w specjalnej odzieży ochronnej i przywiązani pasami. Odwiedza ich niemal każda fala, a niektóre, usiłują zabrać marynarzy ze sobą. Nieustanny sztorm, piętnastometrowej wysokości fale, około + 10 stopni Celsjusza. Woda jest zielona, niewyobrażalnie czysta i straszliwie zasolona. Z wysuszonych moleskinów sypie się sól. Kpt. mar. Andrzej Blok pierwszy dostrzegł tryskające fontanny wody. Napotkali trzy wieloryby. Jeden z nich był wielkości okrętu.
Hydroakustyk usłyszał dziwne odgłosy. Poczuł się przy aparacie jak w lesie pełnym śpiewu ptaków. Później z pomostu zobaczył, kto tak pięknie gra. Orki woziły się na odkosach „Orła’.
Gdzieś daleko od lądu na pokładzie zaczęły siadać, a czasem rozbijać się niewielkie, cętkowane ptaszki. Żywe pożerały swoich martwych towarzyszy. Były bardzo zmęczone, nie uciekały przed ludźmi. Zatrzymano cztery: Były to Dziczka, Funia, Wieńcuś i Lupuś. Odkarmione, poczuły się doskonale i wszędzie towarzyszyły załodze. Czwórka ptaków stała się podwodnikami, zeszła na 150 metrów. Kiedy wypuszczono je koło wysp duńskich, bardzo długo krążyły nad okrętem.
Pierwszej wizycie nowoczesnego „Orła” towarzyszyło przede wszystkim zainteresowanie sił morskich i lotnictwa RFN, Wlk. Brytanii, USA, Norwegii i Danii. Byli przyjaźnie nastawieni, ale chcieli poznać parametry okrętu. Wszystko to się urwało, kiedy „Orzeł” zanurkował w oceaniczne głębiny. Po prostu zniknął z ekranów lokatorów.
Cała załoga sprawdziła się w naprawdę trudnych warunkach. Mechanik kpt. mar. Andrzej Zieliński razem z podwładnymi w morderczych warunkach uporał się z awarią w maszynowni.
W maju 1992 r. z okazji 60 lecia polskiego podwodnictwa, na molo stanęły pododdziały 3. Flotylli Okrętów. Z pokładu „Orła” przeprowadzono apel poległych. Wśród gości byli podwodnicy, m.in. kontradmirał w st. spoczynku Henryk Pietraszkiewicz i szef Bractwa Okrętów Podwodnych kmdr w st. spocz. Czesław Rudzki.
W maju 1996 r. z okazji dziesięciolecia służby ORP „Orzeł” pod biało-czerwoną banderą zorganizowano spotkanie podwodników i okolicznościowe uroczystości.
1 września 1998 r. „Orzeł” wyszedł w rejs specjalny po Bałtyku szlakiem swojego pierwszego imiennika. Ekipa filmowców realizowała prace do programu Bogusława o „Orle”, realizowanego we współpracy z prezesem polsko-brytyjskiej Fundacji Ochrony Zabytków Militarnych działającej przy Polskim Towarzystwie Historycznym w Wielkiej Brytanii Janem Tarczyńskim. Przez kilka kolejnych dni B., Wołoszański w telewizji prezentował i upowszechniał dzieje pierwszego „Orła”.
* * * * * *
Urywki z dziejów ORP Orzeł (II) i (III)
W 1959 kręcono głośny film ORP „Orzeł” na pokładzie ORP „Sęp”. Ciekawie wspomina o tym Stanisław Wielebski w swojej pracy.
30 grudnia 1962 Podniesiono banderę na zakupionym w ZSRR ORP „Orzeł” (292) [II] . Banderę spuszczono 30 grudnia 1983. Okręt przeszedł 90 000 Mm, z tego 1/3 w zanurzeniu.
09–10 lipca 1963 Sejmowa Komisja Obrony Narodowej pod przewodnictwem Kazimierza Banacha przebywała w MW. Zwiedzano Oksywie oraz ORP „Orzeł”.
12 października 1963. Ogłoszono w „Banderze”, że ORP „Orzeł” (291) i OP-305 uzyskały miano najlepszych w roku szkoleniowym.
19 listopada 1963 Miano najlepszego okrętu dca MW wadm. Zdzisław Studziński przyznał m.in. ORP „Orzeł”
26 lipca 1964 Pierwsza promocja na pokładzie ORP „Błyskawica” zacumowanego wraz z OORP „Orzeł”, „Sęp” oraz innymi okrętami w basenie Prezydenta w Gdyni, dokonana przez I. wiceministra Obrony Narodowej gen. broni Jerzego Bordziłowskiego.
20–24 sierpnia 1964 Zespół okrętów w składzie OORP „Błyskawica” oraz „Orzeł” i „Sęp” pod dowództwem kmdr. Henryka Pietraszkiewicza przebywał z wizyta w Goeteborgu.
13 czerwca 1970 Zespół Szkół Elektrycznych w Wejherowie otrzymał imię Bohaterskiej Załogi „Orła”.
20 października 1971 Miano najlepszego koła KMW otrzymała między innymi załoga ORP „Orzeł”
30 listopada 1972 OP „Orzeł” zwycięzcą w grupie najlepiej szkolących się
5-9 października 1974 zespół okrętów OORP „Orzeł”, „Sokół”ODS–811, ODS–809 i OR „Piast” pod dowództwem dowódcy MW wadm. Ludwika Janczyszyna przebywały w Rostocku z wizytą przyjaźni na XXV-lecie powstania NRD.
26 listopada 1977 ORP „Orzeł” w grupie najlepszych okrętów bojowych
15 czerwca 1980 „Orzeł” gościł w pierwszą rocznicę wspólnego lotu kosmonautę ppłk. Mirosława Hermaszewskiego.
18 sierpnia 1983 Przysięga i promocja WSMW z udziałem wiceministra Obrony Narodowej Eugeniusza Molczyka . promował dca MW admirał Ludwik Janczyszyn. Goście uroczystości tłumnie zwiedzali pokłady okrętów, zwłaszcza ORP „Orzeł”
24 czerwca 1986. Gdynia. Podczas centralnej inauguracji Dni Morza w Gdyni nadano imię ORP „Orzeł”(291) [III] nowemu OP. Matką chrzestną była Irena Załoga. Nazwę okrętu odsłonił kmdr ppor. w st. spoczynku Feliks Prządak ze składu pierwszej załogi „Orła”, kmdr Władysław Salamon d.o. ORP ”Sęp”. Przybliżmy tamto wydarzenie. Na Oksywiu znaleźli się członkowie biura politycznego, sekretarz KC PZPR Marian Woźniak, Jerzy Romanik, Stanisław Kałkus, wicepremier Władysław Gwiazda, zastęca przewodniczącego Rady państwa Tadeusz Szelachowski, minister – kierownik Urzędu Gospodarki morskiej Adam Nowotnik, generałowie WP, przedstawiciele władz wojewódzkich z I. sekretarzem KW w Gdańsku Stanisławem Bergerem i prezydentem Gdyni Zbigniewem Biernatem. Uczestniczyła delegacja Floty bałtyckiej z wiceadm. Igrałem Anatolijem F. Kornijenko.
Dowódca MW kadm. Piotr Kołodziejczyk przypomniał bohaterskie dzieje pierwszego Orła oraz to, że Orzeł drugi był sześciokrotnie najlepszym okrętem w swojej klasie. Wystąpił także dyrektor Zespołu Szkół Elektrycznych im. Bohaterskiej Załogi „Orła” z Wejherowa Roman Łosiński a kompania honorowa młodzieży uczestniczyła w defiladzie pododdziałów.
11 października 1987 w MW przebywał I sekretarz KC PZPR , przewodniczący Rady państwa, zwierzchnik Sił Zbrojnych gen armii Wojciech Jaruzelski oraz minister ON Ge. Armii Florian Siwicki, generałowie broni Józef Użycki, Tadeusz Tuczapski, Antoni Jasiński, Włodzimierz Oliwa, Wojciech Barański i gen dyw. Tadeusz Szaciło. Zwiedzano m.in. ORP „Orzeł:”
23 czerwca 1990 Walne zebranie BOP w 50 rocznicę zatonięcia ORP „Orzeł”
25 marca 1992 na „Orle” był minister Obrony NRF Gerhard Stoltenberg
18 listopada 1992 ORP „Orzeł” najlepszym okrętem bojowym. Dca: kmdr ppor. Stanisław Kania.
Józef Wąsiewski